Hring­vegur (1) um Ölfusá

Núverandi brú yfir Ölfusá var byggð fyrir 80 árum og hefur þjónað sínu hlutverki með glæsibrag. Hún uppfyllir hins vegar ekki lengur nútímakröfur um burðargetu og umferðaröryggi.

Markmiðið með framkvæmdunum er að auka afkastagetu Hringvegar, aðskilja akstursstefnur og bæta umferðaröryggi. Helsta breytingin sem framkvæmdin hefur í för með sér er að Hringvegur (1) styttist um 1,2 km og ferðatími styttist að lágmarki um fimm til sex mínútur en mun meira á álagstímum. Umferð hefur vaxið gríðarlega hratt á síðustu árum með fjölgun íbúa og ferðamanna á Suðurlandi. Það hefur valdið umferðartöfum í gegnum Selfoss. Með nýrri leið mun greiðast úr þeim umferðarteppum sem oft skapast við gömlu brúna.

Brúin verður 330 m löng stagbrú með 60 metra háum turni á Efri-Laugardælaeyju. Brúargólf verður 19 m breitt og er gert ráð fyrir 2+1 vegi með aðskildum akstursstefnum, ásamt göngu- og hjólaleið. Einnig er gert ráð fyrir göngu- og hjólaleið undir brúna á báðum árbökkum. Brúin verður hönnuð þannig að hún geti borið fjórar akreinar til framtíðar verði þörf á því.

Stagbrú er brúargerð þar sem brúargólfinu er haldið uppi með stögum – það eru stálkaplar sem teygja sig frá brúargólfinu upp í turn eða mastur, sem ber megnið af þyngdinni. Þetta form gefur brúnni mikla burðargetu og sveigjanleika án þess að þurfa millistöpla í miðri ánni, sem er lykilatriði í vatnsföllum á borð við Ölfusá.

Stagbrúin var valin eftir ítarlega greiningu á valkostum. Meginástæðurnar eru eftirfarandi:

• Flóðavarnir og vatnsrennsli: Ein af frumforsendum við hönnun brúarinnar var að ekki mætti hindra árfarveg Ölfusár, enda er Ölfusá ein vatnsmesta á landsins og hafa flóð í henni haft áhrif á þéttbýlið á Selfossi og víðar í gegnum tíðina. Með því að hafa enga millistöpla í ánni minnka líkurnar á ísstíflum og flóðum.
• Jarðskjálftatæknilegir eiginleikar: Stagbrýr henta vel á jarðskjálftasvæðum vegna sveigjanleika og burðarforms sem tekur upp hreyfingu jarðar.
• Hagkvæmni: Fyrir haflengdir á bilinu 100 til 500 metra eru stagbrýr taldar hagkvæmasta lausnin í brúargerð.
• Langtímalausn: Þessi brú verður 330 metra löng og hönnuð til framtíðar, m.a. með möguleika á að breikka hana í fjórar akreinar ef þörf krefur.

Í frumhönnun komu tvær megin brúargerðir til skoðunar, stagbrú og bogabrú. Þessir tveir brúarkostir voru bornir saman og val á stagbrú byggði bæði á hagkvæmni svo og kostum stagbrúa til að taka upp færslur og álag frá jarðskjálftum. Almennt þykja stagbrýr hagkvæmar fyrir haflengdir á bilinu 100-500 m á meðan að bogabrýr þykja hagkvæmar fyrir haflengdir á bilinu 50 – 200 m. Hefðbundnar steyptar eða stálbitabrýr þykja hagkvæmar fyrir haflengdir allt að 50-60 m. Slík brú hefði ekki komið til greina því þá hefði þurft að byggja millistöpla í ánni.

Gert er ráð fyrir að hægt verði að hleypa umferð á brúna haustið 2028.

Verkið er í höndum ÞG verktaka sem sjá um hönnun, byggingu og fjármögnun á framkvæmdatíma.

Já, gert er ráð fyrir að gjaldtaka standi undir kostnaði framkvæmdarinnar, en vegfarendur munu áfram hafa val um aðrar leiðir.

Heildarkostnaður er áætlaður 17,9 milljarðar króna, þar af 8,4 ma.kr. vegna brúarinnar sjálfrar.

Umferðarteppur inn í bænum heyra vonandi sögunni til. Þá mun umferð um miðbæinn minnka og umferðaröryggi eykst til muna.

Nýbygging 3,7 km Hringvegar og um 1 km af öðrum tveggja akreina vegum eru meðal helstu verkþátta. Gerð verða ný vegamót við Hringveg austan Selfoss, undirgöng undir Hringveg fyrir gangandi, hjólandi og hestamenn ásamt undirgöngum fyrir bíla og gangandi. Einnig er gert ráð fyrir lögnum veitufyrirtækja og göngu- og hjólaleið undir brúna beggja megin.

Til að minnka líkur á flóðahættu og ísstíflum. Ölfusá er vatnsmikil og áður hafa flóð og ísstíflur ógnað byggð.

Já, en þungum ökutækjum verður beint um nýju brúna.

Um 14.500 ökutæki fara daglega yfir núverandi brú. Áætlað er að 4.000–5.000 ökutæki muni nota nýju brúna daglega við opnun.

Minni umferð í bænum dregur úr hávaða, mengun og hættu, og bætir aðgengi og hreyfanleika fyrir íbúa og gesti.