9. febrúar 2022

Met sleg­ið í öldu­hæð á Garðskagadufli

Ein af öldunum var svo kröftug að mælitækið sló út, þar sem hámarkshæð þess er 40 metrar, og því er óvíst hversu há sú einstaka alda raunverulega var. Þetta undirstrikar hversu ótrúlega öflug veður- og öldugjafir geta verið á þessum slóðum, sérstaklega á veturna þegar norðlægar og vestlægar stormar koma saman við gríðarlega sterkar sjóbylgjur.

Þrátt fyrir óveðrið var heppilegt að lágstreymt var á þessum tíma og sjávarstaða hagstæð, sem dró verulega úr hugsanlegum skemmdum á strand- og hafnarmannvirkjum. Starfsmenn Vegagerðarinnar og viðbragðsaðilar fylgdust náið með öldum og sjávarstöðu til að tryggja öryggi fólks og mannvirkja, og viðbragðsáætlanir voru virkjaðar til að bregðast við ef á þyrfti að halda.

Þetta óveður sýnir einnig mikilvægi stöðugrar vöktunar á hafstraumum, öldum og sjávarstöðu, bæði til að fylgjast með öryggi á höfnunum og viðhaldi strandmannvirkja, sem og til að safna gögnum fyrir rannsóknir á loftslags- og sjávarfræðilegum breytingum á Norðurslóðum.

Fyrir þetta veður hafði ölduspá gerði ráð fyrir að um væri að ræða stór atburður sem gæti leitt til þess að mjög háar öldur nái landgrunni. Líkur voru á því að ölduhæð gæti náð sömu hæðum og voru mældar þann 9. janúar 1990 þegar Garðskagaduflið mældi 25 m háa staka öldu, sem er sú hæsta sem mælst hefur við strendur Íslands.
Þar sem það var lágstreymt og sjávarstaða því hagstæð var fyrirséð að öldur myndu ekki valda miklum skemmdum á mannvirkjum þar sem þær brotna langt fyrir utan grynningarnar.

Vegagerðin rekur um 11 öldumælingaduflum í kringum Ísland og einnig vefupplýsingakerfið um veður og sjólag, www.sjolag.is

Á vefnum er hægt að finna mælda kenniöldu frá duflunum en kennialda er meðaltal af hæstu öldum yfir hvert mælitímabil sem varir í 30 mínútur.

Þau dufl sem eru við Suðurströnd landsins er Garðskagadufl, Grindavíkurdufl og Surtseyjardufl. Garðskagaduflið og Grindavíkurduflið voru virk þegar stormurinn reið yfir.

Frumgögn úr Garðskagaduflinu hafa verið greind af hafnadeild Vegagerðarinnar. Hæsta kennialdan sem mæld var úr duflinu náði 19,8 m hæð rétt eftir miðnætti en truflanir í mæligögnum skekkir þetta gildi og líklega var kennialdan aðeins lægri.

Alls mældust um 10 stakar öldur yfir 25 m sem var fyrra metið og fjórar öldur yfir 30 m. Eins mældist ein alda sem sprengdi skalann á duflunum sem er 40 m og því ekki hægt að segja með vissu um að sú mæling sé rétt. Verið er að vinna að frekari greiningu úr ölduduflinu og fá staðfestingu á gæði gagnanna. Ef rétt reynist er þetta langhæsta mælda aldan við Íslandsstrendur og sennilega með þeim hærri sem mældar hafa verið í heiminum.
Suðurströnd landsins er eitt útsettasta strandsvæði jarðarinnar og má því búast við að hér nái öldur hæð sem er sú hæsta sem fyrirfinnst.