Hliðarvængur á snjómokstursbílum

samhliðaakstur snjómokstursbíla kallar á árvekni

22.10.2015

Í vetur verða snjómoksturstæki búin hliðarvængjum tekin í notkun hjá verktökum Vegagerðinnar á suðvesturhorninu og einnig mun verða hafin samhliðamokstur tveggja bíla á 2+1 og 2+2 vegum. Hliðarvængir eru nýlunda hér á landi en ættu ekki að gera meiri kröfur til vegfarenda en hefðbundna varkárni. Iðulega er kóf þó mikið og bera að varast framúrakstur og aldrei ætti að reyna slíkt þegar samhliða snjómokstur tveggja tækja er í gangi. Með þessu tekur snjóhreinsun minni tíma og ekki verða til snjórastir á akreinum.

Nýjungar í vetrarþjónustu

Vegagerðin vinnur stöðugt að því að bæta þjónustu við vegfarendur og þar er vetrarþjónustan engin undantekning. Síðustu misserin hefur þróun í snjómoksturs- og hálkuvarnabúnaði ásamt bættri aðferðafræði skilað bæði hraðvirkari og hagkvæmari þjónustu og dregið úr neikvæðum áhrifum vetrarveðráttu á umferð og umferðaröryggi. Verkefni vetrarþjónustunnar spanna allt frá hálkuvörnum með salti á umferðarmestu vegunum á höfuðborgarsvæðinu til umferðarstýringar á heiðarvegum þegar óveður verða.

Á stofnleiðum á höfuðborgarsvæðinu og helstu leiðum út frá því veitir Vegagerðin sólarhringsþjónustu við svokallaðar forvirkar hálkuvarnir. Þetta felur í sér að vöktun og viðbúnaður miðast við að hálkuverja vegi áður en skilyrði til hálkumyndunar verða, og jafnframt að stytta eins og kostur er þann tíma sem snjókoma hefur áhrif á umferðina.

Snjómokstursbílar með hliðarvæng

Nú í haust munu verktakar Vegagerðarinnar á suðvesturhorninu taka í notkun svokallaða hliðarvængi á nokkrum snjómokstursbílum. Um er að ræða mokstursbúnað sem hægt er að spenna út frá hægri hlið bílsins og auka þannig vinnslubreidd við snjómokstur til muna. Þegar búnaðurinn er ekki í notkun leggst hann upp að hlið bílsins.

Á vegum þar sem tvær eða fleiri akreinar liggja í sömu akstursstefnu verður mokstur jafnframt í mörgum tilfellum unninn af tveimur snjómokstursbílum samtímis, en bílarnir fylgjast þá að og hreinsa alla akbrautina í einni ferð. Slíkur samhliðaakstur mokstursbíla hefur lengi verið tíðkaður á stofnbrautum í nágrannalöndum okkar. Jafnframt eru hliðarvængir algengir, en þeir nýtast vel bæði á fjölakreina vegum og á vegum með eina akrein í hvora átt.  Á síðarnefndu vegunum getur einn mokstursbíll með hliðarvæng hreinsað allan veginn í fulla breidd í einni ferð fram og tilbaka, andstætt því að þurfa að aka tvisvar í hvora átt þegar ekki er notaður hliðarvængur.

Með notkun hliðarvængja og samhliðamoksturs tveggja bíla geta vegfarendur  vænst þess að snjóhreinsun taki styttri tíma og að umferð verði minni hætta búin vegna snjórasta á akbraut í samanburði við hreinsun með einum bíl sem eingöngu er búinn snjótönn að framan.

Ábending til vegfarenda

Hliðarvængir á snjómokstursbílum eru nýlunda í íslenskri umferð, en þetta mun ekki gera sérstakar kröfur til vegfarenda umfram hefðbundna varkárni í kringum vetrarþjónustutæki. Vegagerðin á von á því að þessum búnaði verði vel tekið af vegfarendum og að nú sem endra nær verði góð samvinna og gagnkvæm tillitsemi ríkjandi milli vegfarenda og starfsmanna vetrarþjónustunnar.

^{Snjómoksturstæki með hliðarvæng í útréttri stöðu.}

Innan þéttbýlis verða hliðarvængir eingöngu nýttir til moksturs á akreinum að næturlagi þegar umferð er í lágmarki, en einnig kunna þeir að vera notaðir á dagtíma til snjóhreinsunar á vegöxl og í einbreiðum römpum þar sem slíkt hentar. Utan þéttbýlis verða ekki tímabilstakmarkanir á notkun hliðarvængja.

Á 2+2 og 2+1 vegum mun samhliðamokstur tveggja bíla fara þannig fram að mokstursbíll með eða án hliðarvængs hreinsar vinstri akrein og á eftir honum (50-70 m) fylgir bíll með hliðarvæng sem hreinsar hægri akrein og vegöxl.

Vegagerðin vill minna vegfarendur á að oftar en ekki verður talsvert kóf í kringum mokstursbíla sem veldur skertu skyggni ef ekið er nálægt þeim. Að aka fram úr snjómoksturstæki við slíkar aðstæður krefst því sérstakrar varkárni og er oft á tíðum ekki forsvaranlegt. Jafnframt ætti aldrei að aka á milli mokstursbíla sem eru í samhliðamokstri til þess að komast fram úr.

Höfuðborgarsvæðið

Innan höfuðborgarsvæðisins verður samhliðamokstur tveggja bíla með hliðarvængjum stundaður að næturlagi á Reykjanesbraut frá Kaplakrika að Sæbraut, þaðan eftir Miklubraut að Kringlumýrarbraut og áfram til Hafnarfjarðar. Þetta á við um báðar akstursstefnur á þessum leiðum. 

Moksturinn fer alla jafna ekki hraðar fram en á 50-60 km hraða á klukkustund. Mikilvægt er, ekki síst af öryggisástæðum, að vegfarendur sýni biðlund og forðist á aka á milli bíla í samhliðamokstri til þess að komast framúr. Leiðin eftir Reykjanesbraut frá Kaplakrika að Sæbraut er 8,5 km.  Á leyfðum hámarkshraða tekur það um 6 mínútur að aka þessa leið, en á snjómoksturshraða tekur það um 10 mínútur. Á sama hátt lengist ferðatími eftir Kringlumýrarbraut frá Kringlunni til Hafnarfjarðar um 3 mínútur ef ekið er á eftir snjómokstursbílum.

Reykjanesbraut milli Hafnarfjarðar og Reykjanesbæjar

Samhliðaakstur á þessari leið fer þannig fram að frá Hafnarfirði aka tveir snjómokstursbílar eftir Reykjanesbraut að Grindavíkurvegamótum, þar af annar með hliðarvæng. Við Grindavíkurveg snúa þeir við og aka hina akbrautina til baka. Ferðatími á þessari 18 km leið gæti lengst um 8 mínútur ef ekið er á eftir snjómoksturstækjum alla leiðina.

Frá Fitjum í Reykjanesbæ aka tveir bílar í samhliðamokstri, annar með hliðarvæng,  að mislægum gatnamótum við Voga þar sem þeir snúa við og fara hina akbrautina til baka. Ferðatími á þessari leið getur lengst um 4 mínútur við snjómokstur.

Úr Hvassahrauni að Fitjum er 18 km vegkafli með tveimur akreinum

Frá Fitjum í Reykjanesbæ að Vogum eru 9 km