Heiti verkefnis : 

Brýr í hringrásarhagkerfi

Verkefnastjóri : 

Guðrún María Guðjónsdóttir

Stutt lýsing á verkefninu:

Byggingariðnaðurinn er ábyrgur fyrir gríðarlegu magni af notkun auðlinda og myndun úrgangs á heimsvísu (bæði niðurrifsúrgangs og úrgangs sem fellur til meðan á framkvæmdum stendur) og gegnir því mikilvægu hlutverki þegar kemur að því að koma á hringrásarhagkerfi. Hringrás byggingarefna getur auk þess átt stóran þátt í því að draga úr umhverfisáhrifum byggingariðnaðarins.

Að koma á hringrásarhagkerfi kallar á breytingu á núverandi kerfum og aðferðum sem byggja á línulega hagkerfinu. Þetta mun hafa áhrif á byggingargeirann þar á meðal má nefna meiri og betri endurnýtingu efna og aðlagaða nálgun við framleiðslu, útboð, hönnun og framkvæmdir.

Þörfin er skýr en leiðir til að ná fram breytingum og hvað þarf til hefur enn ekki verið kortlagt að fullu. Það sem hins vegar er ljóst er að breytingar krefjast ákveðins ramma til að festa hringrásarhugsun og aðgerðir í sessi við hefðbundna mannvirkjagerð. 

Hringrásarhönnun er ein af lykillausnum sem þarf til að bæta alla auðlindanýtingu í byggingariðnaði og draga úr úrgangsmyndun. Mikilvægt er að hugsa um hringrásina frá fyrstu stigum hönnunar og horfa yfir allan vistferilinn til að.

Í þessu verkefni verður sýnt fram á hvernig innleiða má hugtakið hringrásarhagkerfi í brúarhönnun, með það fyrir augum að draga úr ágangi auðlinda, hámarka verðmæti þeirra og koma í veg fyrir að þær verði að úrgangi eða tryggja það að þær haldist innan kerfisins eins lengi og mögulegt er.

Áhersla verður lögð á að vinna út frá hringrásar-hönnunaraðgerðum sem þróaðar hafa verið af samstafsaðilum og notkun hringrásarstuðuls til að leggja mat á hringrásareiginleika brúa sem getur nýst til að auðvelda ákvörðunartöku og ætti að vera þekktur líkt og kostnaður og kolefnisspor.

Um er að ræða framhaldsumsókn um sama verkefni.

Tilgangur og markmið:

Forsendur fyrir því að innleiða hringrásarhagkerfið er samráð og samvinna milli ólíkra aðila; fræðsla, yfirfærsla þekkingar og miðlun lausna – Samstillt átak er nauðsynlegt til að breyta áherslum bæði í hönnun og efnisnotkun. Slík samvinna getur leitt til þess að borin séu kennsl á þau tækifæri og hindranir sem eru til staðar auk þess sem það getur haft í för með sér að skapa nýja þekkingu. Eitt af markmiðum verkefnisins er þekkingardeiling og alþjóðlegt samstarf sem nýst getur við hönnun og rekstur brúa á Íslandi.

Mikilvægt er að huga vel að notkun og nýtingu allra auðlinda og þarf það verklag að gilda allt frá frumstigum hönnunar. Gerð leiðbeininga og skilgreining viðmiða eru mikilvægt skref í kerfislægri innleiðingu verkferla sem eru ekki til staðar í dag og bera opinberir aðilar s.s. Vegagerðin ábyrgð í að setja gott fordæmi. Þannig fellur verkefnið að markmiðum Rannsóknarsjóðs fyrir 2022 með því að afla nýrrar þekkingar og beina sjónum að sjálfbærni og umhverfisáhrifum brúarmannvirkja. Verkefnið styður við hlutverk Vegagerðarinnar um sjálfbærar samgöngur og þróun þeirra í samræmi við markmið.

Ráðgjafafyrirtækið Arup í Hollandi eru, í samstarfi við vegamálayfirvöld þar í landi, að vinna að umfangsmiklu verkefni sem snýr að því að útbúa leiðarvísi með hönnunaraðgerðum fyrir hönnuði til að fylgja eftir með það að markmiði að auka hringrásareiginleika, auk þess að setja fram mælikvarða fyrir þessar aðgerðir.

Meginmarkmið verkefnisins er að prófa þessa aðferðafræði með innleiðingu í huga og beita henni á brýr á Íslandi. Byggt á þeim niðurstöðum væri hægt að bera saman mismunandi valkosti, leggja mat á hvaða aðgerðir ætti að leggja áherslur á og leita lausna. Innleiðing hringrásarhugsunar í hönnun brúa á Íslandi yrði þannig innleidd á markvissan hátt.

Verkefnið tengist með beinum hætti eftirfarandi Heimsmarkmiðum:

- Nýsköpun og uppbygging

- Ábyrg neysla og framleiðsla

- Aðgerðir í loftlagsmálum